N'agbanyeghi mmepe sayensi, a ka nwere otutu ihe di iche iche nke ndi sayensi apughi ikwu. Mbugharị dị iche iche nke butterflies, egwu egwu na ọkụballs, ihe a nile na ọtụtụ ndị ọzọ na nhọrọ anyị.
Ihe ndi mmadu n'emeghi ka ndi mmadu maa jijiji. Ọtụtụ n'ime ha ka nwere ọtụtụ ajụjụ n'etiti ndị ọkà mmụta sayensị ndị na-enweghị ike ịkọwa ihe mere ha ji eme. Ka anyi mata ihe omuma nke ihe omimi di iche iche, ikekwe gi onwe gi ga enwe akwukwo nke onwe gi.
1. Ndị na-eme njem nsị
N'ihi na ndị na-agwọ ọrịa ogologo oge nke North America achọpụtala na kwa afọ ọtụtụ nde butterflies-ndị eze na-efepụ maka oge oyi gaa n'ebe dị anya nke ihe karịrị puku kilomita atọ. Mgbe emechara nchọpụta ahụ, e hiwere na ha na-akwaga n'oké ọhịa dị na Mexico. Tụkwasị na nke ahụ, ndị ọkà mmụta sayensị achọpụtala na butterflies na-edozi naanị na 12 n'ime 15 ugwu. Otú ọ dị, ọ ka dị omimi otú e si eduzi ha. Ụfọdụ ndị ọkà mmụta sayensị na-etinye aka na nkwupụta ahụ na ọnọdụ nke Sun na-enyere ha aka na nke a, ma n'otu oge ahụ, ọ na-enye ntụziaka zuru oke. Ụdị ọzọ bụ mmasị nke ike geomagnetic, mana nke a egosighi. Naanị n'oge na-adịbeghị anya, ndị ọkà mmụta sayensị malitere iji nlezianya na-amụ usoro ntanetị nke ndị nchịkwa butterflies.
2. Mmiri mmiri ozuzo
Ọtụtụ ndị ga-eju anya na ọ bụghị nanị na mmiri nke mmiri, kamakwa ndị nnọchianya nke ụwa anụmanụ, nwere ike ịda site na mbara igwe. E nwere okwu mgbe ihe a dị ịtụnanya mere na mba dị iche iche. Dịka ọmụmaatụ, na Serbia, ha hụrụ ka mmiri na-ada si n'eluigwe, na Australia - perches, na Japan - frogs. Mgbe nchịkọta ihe ọmụma ahụ gasịrị, onye ọkà mmụta ihe ochie bụ Valdo MacEti bipụtara ọrụ ya "Mmiri na mmiri ozuzo" na 1917, ma ọ dịghị nkọwa sayensị, nakwa dị ka ihe àmà na-egosi, na-ebute ọdịda dị egwu. Naanị onye gbalịrị ịkọwa ihe kpatara ihe a bụ onye ọkà mmụta sayensị French. O chere na nke a bụ n'ihi na ifufe siri ike na-ebuli ụmụ anụmanụ, ma tụba ha n'ala n'ala ụfọdụ.
3. Fireball
Kemgbe oge Gris oge ochie, e nwere ọtụtụ ihe àmà nke ọdịda nke ọkụ ọkụ, mgbe mgbe na-esonyere égbè eluigwe. A na-akọwa ya dị ka ebe dị egwu nke pụrụ ọbụna ịbanye n'ime ụlọ. Ndị ọkà mmụta sayensị ka na-ekwenyeghi ihe a, ebe ọ bụ na ha agaghị amụ ya. Nikola Tesla bụ onye mbụ na ọ bụ naanị onye nwere ike ịmịpụta fireball na laabu, o mekwara ya na 1904. Taa, e nwere nkwupụta na ọ bụ plasma ma ọ bụ ìhè nke na - egosi na ọ bụ mmeghachi omume nke mmiri.
4. Na-enweghị isi sọfụ
Ihe a maara nke ọma bụ ebili mmiri na-asọgharị n'ikpere mmiri, bụ nke ọtụtụ n'ụdị nwere ọdịdị ziri ezi, na oke aja ma ọ bụ ihe mgbochi ndị ọzọ. Otú ọ dị, a pụrụ ịhụ ihe ngosi pụrụ iche n'ụsọ oké osimiri nke Dorsetshire dị n'ebe ndịda nke England. Ihe bụ na ebe a ka oké osimiri na-efegharị mgbe ọ na-agagharị n'ụsọ oké osimiri n'oge ụfọdụ na-agbapụ ma na-aga n'ihu na steeti a ka na-aga n'ihu. Ụfọdụ na-ahụ na nrugharị dị otú ahụ na-eme ka usoro ntụrụndụ nke algebra dị na mpaghara ụfọdụ na-ekewa na ngalaba dị iche iche nwere otu ntụziaka ahụ. Otú ọ dị, ọ bụ amaghị ihe kpatara ihe a, ma ọ bụghị na a na-ahụkarị ya mgbe oké ifufe gasịrị.
5. Ihe osise na ájá
Onye ọ bụla nke mere ụgbọ elu n'elu ọzara Peru nke dị n'ụsọ oké osimiri, hụrụ eserese dị iche iche nke oke nha. Ruo oge nile, a na-etinye ọtụtụ echiche nke sitere na ha, otu n'ime ha bụ ozi dị mwute nye ndị ọbịa. Otú ọ dị, ruo ugbu a, a maghị onye bụ onye dere akwụkwọ nkà a. Ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme kwenyere na ndị bi na Nazca kere ihe osise ahụ, bụ ndị biri na mpaghara a na oge site na 500 BC. na ruo 500 AD. Ná mmalite, a kwenyere na geoglyph bụ akụkụ nke kalenda astronomical, ma ọ gaghị ekwe omume iji gosipụta ozi a. N'afọ 2012, ndị ọkà mmụta sayensị nọ na Japan kpebiri imepe ụlọ ọrụ nyocha na Peru ma ruo afọ 15 iji nyochaa eserese niile iji chọpụta ihe niile gbasara ha.
6. The jelii jeri
Cheedị na jelii ahụ nwere ike ịhụ ọ bụghị naanị na efere eji megharịa ọnụ, kamakwa n'ime ọhịa. A na-achọta edozi jelii na bushes, osisi na ahihia. Mbụ a kpọtụrụ ihe ndị dị otú a ga-abịa na narị afọ nke 14, mana ndị ọkà mmụta sayensị nke oge a enwebeghị ike ịchọta nkọwa maka ihe a. N'agbanyeghị na enwere ọtụtụ nsụgharị, ọ bụ nsogbu ị ga - amụ banyere ihe ahụ, ebe ọ bụ na ọ bụghị nanị na ọ bụghị na - atụ anya ka a na - atụghị anya ya, ma ọ na - asọpụ ngwa ngwa, na - ahapụ ya n'azụ.
7. Ịkwagharị nkume na ọzara
Na California, enwere ọdọ mmiri, nke dị na Ndagwurugwu ọnwụ, ọ bụ ihe a na-apụghị ịkọwapụta - mmegharị nke nnukwu nkume nke ruru kilogram 25. N'ezie, ọ bụrụ na ị na-ele anya na ha, ọgaghị ahụ maka mmegharị ahụ, mana nchọpụta nke ndị ọkà mmụta sayensị egosila na ha agbanweela ihe karịrị 200 mita na afọ 7. Ruo ugbu a, ọ dịghị nkọwa maka ihe a, mana e nwere ọtụtụ echiche. Ọtụtụ ndị ọkà mmụta sayensị kwenyere na nchikota nke ifufe siri ike, akpụrụ mmiri na ntụgharị ụda mmiri bụ ihe kpatara ihe a niile. Ihe a nile na-ebelata ikike esemokwu n'etiti nkume na elu ala. Otú ọ dị, 100% adịghị akwado nkwupụta a, na mgbakwunye, n'oge na-adịbeghị anya, a naghị ahụ usoro nke nkume.
8. Ọpụpụ na-enweghị atụ
Taa, n'Ịntanet, ị nwere ike ịchọta ọtụtụ foto nke na-egosi ìhè na agba dị iche iche na-eso ala ọma jijiji ahụ. Onye mbu nke dọtara uche ma malite ịmụrụ ha bụ physicist Cristiano Ferouga si Italy. Otú ọ dị, ruo n'etiti narị afọ gara aga, ọtụtụ ndị ọkà mmụta sayensị enweghị obi abụọ banyere ọdịdị nke aurora ndị a. A nabatara ọnyá ndị ahụ na 1966 site na foto nke ọwa mmiri Matsushiro na Japan. Ọtụtụ ndị kwenyere na flares bụ okpomọkụ, nke a kpụrụ n'ihi esemokwu nke lithospheric efere. Ihe nke abụọ kpatara kpatara ya bụ ikuku eletrik na-agbakọta na quartz nkume.
9. Osisi Green
Mmiri na ọdịda anyanwụ - ihe mara mma, nke ọtụtụ ndị na-achọ ịhụ. Otú ọ dị, ọ bụ mmadụ ole na ole jisiri ike hụ mmetụta dị omimi na-apụtaghị ìhè n'oge nhụchara anya ma ọ bụ ọdịdị nke Sun na mmiri, mgbe mgbe ọ bụ oké osimiri. N'ọtụtụ ọnọdụ, a na-emepụta ihe a n'okpuru ọnọdụ abụọ: ikuku dị ọcha na mbara igwe n'enweghị otu ígwé ojii. Imirikiti oge ndị a edepụtara na-egbu maramara ruo oge 5 sekọnd, ma a na-amarakwa oge ka ogologo. O mere na South Pole, mgbe onye ọrụ ụgbọelu na onye na-eme nchọpụta bụ R. Baird nọ na njem ọzọ. Nwoke ahụ kwenyesiri ike na ihe ọkụ ahụ mere na njedebe nke abalị pola, mgbe anyanwụ wara n'elu mmiri wee gawa ya. Ọ hụrụ ya maka minit 35. Ndị ọkà mmụta sayensị enwebeghị ike ịchọpụta ihe kpatara ihe a na-eme.
10. Nnukwu nkume bọọlụ
Mgbe United Fruit Company kpochapụrụ ala maka ubi ndị dị na Costa Rica na 1930, a chọtara nkume ndị dị omimi. Ha wee bụrụ ihe karịrị otu narị, ebe ụfọdụ ruru 2 m n'obosara na ọ fọrọ nke nta ka ọdịdị dị mma. Iji ghọta ihe mere ndị ochie ji mee nkume (ndị obodo kpọrọ ha Las Bolas) enweghi ike, ebe ọ bụ na e bibiri data nke ụmụ amaala Costa Rica. Naanị ihe a ga-ekpebisi ike bụ oge nke ndị dike a - nke a bụ 600-1000 AD. Ná mmalite, e nwere ọtụtụ echiche nke ọdịdị ha, ndị kachasị ewu ewu bụ obodo ndị furu efu ma ọ bụ ọrụ nke ndị ọbịa. Otú ọ dị, mgbe nwa oge John Hoops kwụsịrị ịjụ ha.
11. Mberede edemede nke cicadas
Ihe omume dị ịtụnanya mere n'afọ 2013 na ọwụwa anyanwụ America - site na ala malitere ịpụta cicadas (ụdị Magicicada septendecim), nke dị n'ala a ka a hụrụ na 1996. Ọ na-apụta na oge nke afọ 17 bụ oge ndụ nke ụmụ ahụhụ ndị a. A na-akpọte edemede maka mmeputakwa na ntinye nke larvae. Ihe kachasị emetụta bụ na mgbe ụmụ ahụhụ iri afọ asaa gachara, ụmụ ahụhụ na-arụ ọrụ nanị ụbọchị 21, mgbe nke ahụ gasịrị ha nwụọ. Ndị ọkà mmụta sayensị nọgidere na-eche otú cicadas si mara na ọ bụ oge na-eteta ma hapụ ebe ezumike.
12. Fireballs
N'ebe ugwu ọwụwa anyanwụ nke Thailand, onye ọ bụla nwere ike ịhụ ihe ọhụrụ na-eme na Osimiri Mekong. Otu ugboro n'afọ n'elu mmiri ahụ na-egosi bọọlụ dị mma dị ka àkwá ọkụkọ. Ha na-ebili ruo mita 20 ma na-apụ n'anya. Ọtụtụ mgbe karịa ọ na-eme n'ehihie nke ezumike Pavarana na October. N'agbanyeghị na ndị ọkà mmụta sayensị ahụbeghị nkọwa maka ihe a, ndị obodo kwenyesiri ike na ọkụballs mepụtara Naga na isi na ọkụ nke nwoke.
13. Ihe ojoo di
Mgbe ụfọdụ, ndị ọkà mmụta sayensị na-eme nchọpụta nke na-eme ka ha maa jijiji ma mee ka ha chee na ọtụtụ nkwenye dị iche iche dị njọ. Ihe ndị dị otú ahụ na-agụnye ndị fọdụrụnụ, nke a na-achọpụta ebe ha na-ekwesịghị ịdị. Nchọpụta dị otú ahụ na-enye ozi ọhụrụ banyere mmalite nke mmadụ, ma ụfọdụ n'ime ha bụ ndị na-ezighị ezi na ọbụna ihe omimi. Otu n'ime ndị a ma ama bụ ihe a chọtara na 1911, mgbe onye ọkà mmụta ihe ochie bụ Charles Dawson hụrụ iberibe nke nwoke oge ochie nke nwere ụbụrụ buru ibu nke dịrị ndụ n'ihe dịka puku afọ ise gara aga. N'oge ahụ, ndị ọkà mmụta sayensị kweere na ihe a e kere eke bụ njikọ efu n'etiti ụmụ mmadụ na enwe. Otú ọ dị, mgbe obere oge gasịrị, nyocha zuru oke kwadoro ozizi a ma gosipụta na okpokoro a bụ maka enwe ma ọ bụ ihe karịrị otu puku afọ.
14. Ndị ọrụ ụlọ ọrụ Bourdie
N'akụkụ ndịda nke ọdọ mmiri Michigan, e nwere ájá ájá, nke ruru nkezi ruo 10-20 m. Onye kachasị amara na mpaghara a bụ Baldi Hill, nke ịdị elu ya rute 37. N'oge na-adịbeghị anya, ógbè a dị ize ndụ nye ndị mmadụ. Ihe bụ na na ájá na-egosi oge dị ukwuu, nke ndị mmadụ na-ada. N'afọ 2013, nwatakịrị dị afọ isii nọ na olulu dị otú ahụ. A zoputara nwatakiri ahu, ma chee na o di omimi nke 3 m. Onye o bula amaghi mgbe na ebe onu ozo ozo ga-abia, ndi okachamara adighi ekwu okwu banyere ihe a di iche.
15. Ụda Ụwa
Ọ na-apụta na mbara ala anyị na-emepụta ụzụ nke na-egosipụta onwe ya n'ụdị ụda obere oge. Ọ bụghị onye ọ bụla na-anụ ya, mana ọ bụ mmadụ 20 ọ bụla nọ n'ụwa, ndị mmadụ na-ekwu na mkpọtụ a na-ewute ha. Ndị ọkà mmụta sayensị kwenyere na a na-ejikọ ụda na ebili mmiri dị anya, mkpọtụ ụlọ ọrụ mmepụta ụda na ọdụdụ dunes. Naanị onye kwuru na ọ dekọtara ụda olu a dị na 2006 bụ onye nchọpụta bi na New Zealand, mana ekwenyeghi ozi ahụ.