Nkwurịta okwu bụ ihe dị mkpa maka ịmepụta mmadụ na nke ọma. Mmekọrịta mbụ na-ewere ọnọdụ na ezinụlọ nne na nna, ebe nwatakịrị na-enweta nyocha nke onwe ya, omume ya site na ndị ikwu ya, na-amụta ịgụ mmetụta na mmetụta - na-adabere na nke a, a na-emepụta usoro maka mmekọrịta dị irè ma ọ bụ na-enweghị mmekọrita na ndị mmadụ.
Kedu ihe bụ mmekọrịta?
George G. Mead - ọkà mmụta sayensị na ndị ọkà mmụta America kwupụtara echiche nke mmekọrịta na afọ 1960. Mead kweere na otu onye ga-aghọta nke ọzọ, ọ dị mkpa ịghọta ihe ọ na-eme, ihe omume ọ na-eme. Mkpakọrịta bụ mmekọrịta dị n'etiti ndị mmadụ, gụnyere mmetụta aka n'oge arụkọ ọrụ. Mgbe mkparịta ụka ahụ na-eme:
- mgbanwe nke ahụmahụ, echiche;
- mmezu nke nghọta;
- iwu otu usoro atụmatụ ma ọ bụ usoro;
- ịghọ onwe gị n'ọnọdụ (onye ọrụ) (lee ọnọdụ site na onye ọzọ);
- n'ihi na enweghi mmekorita ndi ozo, esemokwu na mpi.
Mmekọrịta na mmekọrịta ọha na eze
Mmekọrịta mmekọrịta bụ mmekọrịta nke ndị mmadụ, nke e mere na micro (ezinụlọ, ndị enyi, ọrụ mkpokọta) na ọkwa dị elu (ebe ndị mmadụ na ọha na eze n'ozuzu ya) na-agụnye mgbanwe nke akara, ahụmịhe, na ahụmịhe bara uru. Ihe kachasị mkpa nke mmekọrịta ahụ dị na kọntaktị n'etiti ndị mmadụ ma na-ewukwasị na-adabere na njirimara nke ọ bụla isiokwu, àgwà nke omume, mmegiderịta ndị na-apụta n'oge nkwurịta okwu. Pitik Sorokin (sociologist) choputara ọtụtụ isi ihe dị mkpa na mmekọrịta mmadụ na ibe ya:
- Maka mmekọrịta, ọ dịkarịa ala mmadụ 2 dị mkpa.
- Mgbe nkwurịta okwu, a na-akwụ ụgwọ anya maka ihe nile: mmegharị ahụ, ọdịdị ihu, omume - nke a na-enyere aka na-eche onye nke ọzọ mma.
- Echiche, mmetụta, echiche kwesịrị ime ka ndị niile sonyere na usoro nke mmekọrịta.
Mmekọrịta na Psychology
Ihe nlereanya mbụ maka imekọrịta ndị mmadụ maka mmadụ bụ ezinụlọ. N'ime ezinụlọ, na ọnọdụ nke imekọ ihe ọnụ n'oge mmekọrịta, "I" nke nwatakịrị ahụ na-aghọwanye. Ọdịdị mmadụ na-esite n'aka ndị ọzọ na-ele ya anya na omume mmeghachi omume na-apụta na nzaghachi ya. Mkpakọrịta na nkà mmụta uche bụ echiche dabeere na echiche nke D.Mid na nkwupụta ya nke "mmekọrịta mmekọrịta ihe atụ" na-esite na ụkpụrụ nke omume. Onye ọkà mmụta mmekọrịta ọha na eze dị oké mkpa maka mgbanwe nke ihe nnọchianya (mmegharị ahụ, postures, ọdịdị ihu) n'etiti ndị na-emekọrịta ihe.
Ụdị Njikọ
Na mmekọrịta mmekọrịta mmadụ na ibe, ndị mmadụ na-eche ihu n'ebe ibe ha nọ na mmekọrịta dị irè na-egosi na ọ dị "onye dị mkpa" dịka onye. Enweghị ike - isiokwu ọ bụla na usoro nke nkwurịta okwu na-edozi naanị ya onwe ya ma ọ naghị anwa ịghọta, na-eche nke ọzọ. Mkpakọrịta bara uru na mmekọrịta na mmekọrịta dị otú ahụ na-enweghi mmemme. Ụdị nke mmekọrịta nwere ike ịkewa dịka ụdị mmetụta: okwu ọnụ na ụbụrụ.
Mkparịta ụka (okwu) na-agụnye usoro:
- Egwu okwu (oge ụda olu, ụda olu, nkwupụta okwu).
- Nnyefe, mgbanwe nke ozi, ahụmahụ.
- Nzaghachi na ozi natara (nkwupụta nke àgwà ma ọ bụ mmekọrịta, echiche).
Mkparịta ụka (non-verbal) na-akpata site na usoro usoro nkwupụta - site na nso nso:
- Ihe ngosi onye egosiputara: emechi-emeghe, ezumike-obimgbalielu.
- Ọnọdụ na mbara igwe bụ ijide ókèala (dọọ akwụkwọ, ihe dị iche na tebụl) ma ọ bụ jiri obere ohere.
- Ndozi na synchronism nke onye òtù ọlụlụ maka mmekọrịta na mmegharị ahụ, ọdịdị ihu, nhazi ahụ.
Mkparịta ụka na nkwurịta okwu
Nkwurịta okwu dịka mmekọrịta gụnyere agụmakwụkwọ, ịchịkwa, nyocha ọrụ ma na-enye ndị mmadụ ohere ịhazi ihe ha jikọrọ aka na mmezu nke ihe mgbaru ọsọ ha. Nkwurịta okwu nwere njikọ chiri anya na mmekọrịta, bụ otu n'ime ihe ndị dị na ya na nghọta (nghọta) ma na-adabere n'otu usoro (okwu, enweghị okwu) n'usoro nkwurịta okwu. Esemokwu dị n'etiti nkwurịta okwu na mmekọrịta:
- Onye na-ekwurịta okwu nwere ike ọ bụghị naanị mmadụ, kamakwa mgbasa ozi, usoro ihe ịrịba ama ọ bụla (ihe ịrịba ama okporo ụzọ) nke akwụkwọ.
- Ebumnuche nke nkwurịta okwu bụ ịnyefe ozi, na-enweghị ike ịnweta nzaghachi (mmetụta, echiche nke ndị ọzọ agaghị echebara ya echiche)
Mmekọrịta na ịkpaghasị
Mkparịta ụka na nkwurịta okwu bụ mgbe niile na-emetụta ibe ha. Dika nsonaazụ ndi mmadu na ndi mmadu si emegharia, ndi mmadu na-agbanwe, ha na-eme ka ha baa uru site n'ikwu ya. Ọtụtụ mgbe, usoro nke nkwurịta okwu enweghị ike ime n'enweghị nhịahụ. Na oge nke oge a, usoro aghụghọ , dị ka ngwá ọrụ, na-ejikarị azụ ahịa, ahịa ahịa. Mgbochi, n'adịghị ka mmekọrịta na-atụ aro:
- njide zoro ezo nke mmadụ megide ọchịchọ ya (aro, nduzi nke ihu);
- ị na-ele onye ọlụlụ anya, onye na-arụ ọrụ na-adabere na ya (egwu egwu, ikpe ma ọ bụ ọchịchọ)
- eji ire ụtọ na ire ụtọ na okwu.