Ihe dị ka pasent asaa nke ndị bi n'ụwa anyị bụ aka ekpe. Ugbu a, ha na-emeso ha ihe n'ụzọ dị nro n'ụlọ akwụkwọ maọbụ na-arụ ọrụ, ma e nwere oge mgbe a na-ewere ndị dịka ndị na-adịghị mma ma na-akpagbu ha, ọ bụghị ikwe ka ha dịrị n'udo. Ọ bụghị ihe mgbagwoju anya na ndị aka ekpe malitere ịbịkọta na ịhazi ntolite n'ezie. Ka oge na-aga, nke a mere ka a mata nsogbu a na ọkwa ụwa na mmalite nke ụbọchị ụwa nke ndị aka ekpe.
Ọtụtụ ndị mmadụ nwere nnukwu pen ma ọ bụ pensụl n'aka ekpe ha. Onye ukwu mmeri Napoleon, onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị Churchill, onye na-ede Mozart na ọtụtụ ndị ọzọ nwere nkà aka ekpe. Ọtụtụ ndị na-amụ akwụkwọ n'ụlọ akwụkwọ Soviet chetara otú ha si amanye umuaka ndi na-anwa ide aka n'aka ekpe ha iji weghachite ha. Ndị nkụzi iwe na-akụda ha na onye ọchịchị na mkpịsị aka ha. Ma ndia bu okooko osisi. Na emepechabeghị anya, e nwere nkwenkwe na ndị dị otú ahụ na-ekwenyere ekwensu. Gini mere ndi mmadu ji eketa oke aka? Ụfọdụ ndị ọkachamara na-akpọ ihe karịrị ụbụrụ testosterone, nke nwatakịrị na-enweta site na nne ya, ndị ọzọ na-ebo ebubo na ha nwere okwukwe na ihe niile. Ma nsogbu nke aka nri aka na nwata nwere ike iduga n'eziokwu na a na-eji nwayọ jiri aka ekpe.
N'otu oge, mmegbu nke ndị aka ekpe na-abanye n'ime mkpesa. N'afọ 1980, nchụpụ ziri ezi nke onye uweojii America bụ Franklin Wybourne mere ka ọ pụta ìhè n'ezie. Nwa nwoke ahụ gbalịrị iyi oghere n'aka ekpe, bụ nke iwu na-akwadoghị. Na August 13, 1992, a na-eme ememme International Day nke ekpe aka ekpe maka oge mbụ. Ndị nabatara echiche a bụ ndị Britain, bụ ndị guzobere ụlọ ọrụ ha. Ụbọchị mbụ nke ndị ọrụ aka ekpe chere na ha ji akwụkwọ ozi na-aga n'okporo ámá na-ede ihe niile ha chọrọ. Ọtụtụ ndị mmadụ na-akwado ha, gụnyere ọtụtụ ndị aka ekpe.
Ọ bụ ezie na enweghị ụdị mbunobi dị otú a ugbu a, ma ná ndụ kwa ụbọchị ndị aka ekpe na-enweta ọtụtụ ihe isi ike. Ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ihe niile a na-etinye n'ọnụ ụzọ dị iche iche ka ọ dị mfe iji ha mee ihe maka ndị ziri ezi. A pụkwara ikwu otu ihe banyere ọtụtụ ngwa ngwa ụlọ - refrigerators, efere efere na igwe mpempe ọkụ , bụ ebe bọtịnụ na-ahụ maka mma nke ndị ziri ezi. Ha nwere nsogbu iji jiri ha mee ihe. Ihe dị ka narị nde mmadụ ise anaghị eru ala. Omume ndị na-ekwekọghị n'okike na-akpata nchegbu na ụfọdụ ndị. E nwere ọtụtụ ngwá ọrụ iji ndị dị otú ahụ na-enweghị nsogbu. Ụdị nuances ndị a nwere ike iduga n'ọkụ n'ebe ọrụ. A na-emepụta ụbọchị aka ekpe na England na-emeghe anya ndị ọzọ na nsogbu ndị a niile. Ugbu a, ihe niile malitere iji nwayọọ nwayọọ na-aga n'ihu. Ha malitere ịmepụta isi, ụmụ oke maka kọmputa. Uwe na ngwaọrụ ndị ọzọ na-adabara maka ndị na-agba ọsọ. Ma mgbe ngwaahịa ndị a ka dị oke ọnụ karịa ndị ibe ha.
O siri ike ịhapụ aka ekpe?
Ihe bụ isi bụ na na nwata, ndị aka ekpe anaghị enweta ịkwa emo ma ọ bụ ịkpa ókè. Categorically adịghị akwadoro iji gbalịa igbochi ụmụ, nke nwere ike na-afụ ụfụ ha psyche. Kọwaara nwatakịrị ahụ na ọ bụ otu ihe ahụ dịka ndị ọgbọ ya niile ma ọ dịghị mkpa ka ihere mee ya. Ịnwere ike inye ha ihe atụ nke ihe mmeri ndị e meworo site n'ọtụtụ akwụkwọ ndị a ma ama na ndụ. E kwuwerị, ọtụtụ ndị nkụzi egwuregwu na-arọ nrọ nke inwe onye dị otú ahụ na otu ha. Ihe a niile bụ eziokwu na ndị ọzọ adịghị enwe obi iru ala megide ha ịgba egwu ma ọ bụ egwu egwu. Leo Tolstoy, Chaplin na Leonardo da Vinci na ọtụtụ ndị ọkachamara ndị ọzọ nọkwa n'aka aka ekpe. Ụfọdụ ndị ọkà mmụta sayensị na-ekwu na nke a bụ n'eziokwu na ha ka mma ịzụlite ikike dị mma nke ụbụrụ.
N'ụwa ụwa nke aka ekpe, ndị na-eme mgbalị na-anwa ịmanye ndị ọzọ ka ha ghọta nsogbu ndị fọrọ nke nta ka ọ bụrụ pasent 10 nke ndị ụwa. Ndị otu ụlọ ọrụ na-akpọ British na-akpọ ndị ọzọ ka ha jiri aka ekpe ekpe otu ụbọchị: ide ihe, iri nri, ịkụcha akwụkwọ nri, iji ngwá ọrụ, egwu egwuregwu egwuregwu ma ọ bụ igwu egwu. Eleghi anya ọ ga-enyere ha aka ịghọta nsogbu nke ịkwụsị. Ugbua na mba ụfọdụ, e nwere ụlọ ahịa ebe ha malitere ire ụlọ na ngwaọrụ ndị a na-eme maka ndị aka ekpe. Ya mere, nsogbu ahụ agbanweela site na ebe ahụ, ka oge na-aga, ihe niile ga-agbanwe maka mma.